Starożytność – powtórka epok literackich do matury!
Starożytność - powtórka do matury!
Przed Wami pierwsza część powtórki epok literackich. Dowiecie się, jaki nurt przewodził każdej z nich, a także poznacie najważniejszych twórców i ich dzieła.
Zaczynamy od powtórki najstarszej z epok czyli starożytności!
Starożytność - ramy czasowe
Starożytność to najstarsza z epok – jej początek jest datowany na schyłek IV wieku p.n.e czyli początek cywilizacji opartej na piśmie.
Niestety, jeżeli chodzi o koniec starożytności tu sprawa nie jest taka prosta. Historycy bowiem, nie ustalili jednej konkretnej daty, ciągle są toczone spory w tym przedmiocie, natomiast zdecydowanie najczęściej podaje się rok 476 czyli upadek cesarstwa zachodniorzymskiego.
Okres poprzedzający starożytność to prehistoria, a następny po antyku to średniowiecze.
Cechy starożytności jako epoki
Starożytność to bardzo rozległa epoka. Obejmuje bowiem bardzo odległe cywilizację takie jak Egipt, Chiny, Babilonię, Izrael, ale także w niej zawierają się początki chrześcijańskiej Europy. To tutaj położone zostały fundamenty pod wszystkie następujące później epoki, a odwołań do starożytności jest bardzo dużo w utworach literackich, niezależnie od tego, w której epoce powstały. Bez zrozumienia starożytności i myśli powstałych w tej epoce, a także znajomości konstrukcji niektórych utworów trudno jest się poruszać po dziełach powstałych później. Znakomitym przykładem jest epos – powstały w starożytności przez tysiąclecia był dominującym gatunkiem epiki. Cieszył się popularnością jeszcze w XX wieku!
Starożytność to epoka, która skupiała się wokół człowieka oraz tego co go otacza. Przedmiotem zainteresowania były zatem głównie problemy związane z życiem ziemskim, a także z bezpośrednim otoczeniem ludzi. Taka też była przeważnie tematyka utworów literackich. To w starożytności powstał znany nam do dziś podział na : lirykę, epikę i dramat.
Przydatne dzieła
Jednym z bardziej, o ile nie najbardziej przydatnych dzieł w kontekście egzaminu maturalnego jest biblia. Zawiera ona bowiem całe mnóstwo przypowieści, symboli, i alegorii – można znaleźć odwołanie do niezliczonej ilości tematów. Oczywiście, jeżeli nie odczuwacie takiej potrzeby nie musicie czytać Biblii, a jedynie zapoznać się z przypowieściami i psalmami, które są najbardziej przydatne.
Kolejnym dziełem jest Odyseja Homera. Również bardzo przydatna pozycja – można się nią posłużyć w tematach wypracowań, które zawierają:
*Motyw zemsty – Odys trafił na wyspę cyklopa Polifema, który próbował uwięzić na wyspie całą załogę. Odyseusz podstępem mówi, że nazywa się Nikt i upija olbrzyma winem. Podczas próby ucieczki Odys oślepia Polifema, a po opuszczeniu wyspy, odpływając krzyczy cyklopowi swoje prawdziwe imię. Polifem w zemście prosi swojego Boga Posejdona, aby Odys nigdy nie dotarł do Itaki, a jeżeliby jednak zdołał tego dokonać się to ma stracić statek, załogę i zastać dom w rozbiciu
*Motyw tułaczki, wędrówki – Odys wracał ponad 10 lat z 10-letniej wojny trojańskiej, przeżywając po drodze niemal same przeciwności.
*Motyw miłości, wierności, tęsknoty – Żona Odyseusza Penelopa musi radzić sobie ze 108 zalotnikami, którzy uporczywie nękają ją mając nadzieję na przejęcie tronu. Odys natomiast trafia na wyspę Ogygia, na której spotyka nimfę Kalipso. Zakochana w Odysie nimfa zmusza go, aby został z nią na wyspie – trwa to 7 lat. Bogowie kazali Kalipso uwolnić Odyseusza, ale ta obiecuję bohaterowi nieśmiertelność jeżeli zostanie z nią na Wyspie. Odys buduję tratwę i wraca do żony Penelopy.
Kolejną obowiązkową pozycją w kontekście przygotowań do matury jest Antygona. Najważniejszym elementem zawartym w utworze jest konflikt tragiczny czyli zderzenie dwóch równorzędnych racji. Taki konflikt zawsze kończy się obustronną porażką Znajdziemy odniesienia do następujących motywów:
*Bunt – Antygona sprzeciwia się królowi Kreonowi, który przedkłada prawo ziemskie nad boskie. Ponosi szereg konsekwencji broniąc swoich przekonań
*Miłość – Antygona za wszelką cenę próbuje pochować brata, ponieważ darzy go ogromną siostrzaną miłością. Nie zważa na to, że może dla niej to oznaczać nawet śmierć.
*Konflikt tragiczny – Jeżeli Antygona nie pochowa brata ten będzie skazany na wieczną tułaczkę duszy. Jeżeli go pochowa – zginie.
*Samotność – Gdy Antygona musi dokonać wyboru i pochować brata nikt jej nie towarzyszy, zostaje z tym zupełnie sama.
