WĘGLOWODANY – CO TO?
Węglowodany, czyli inaczej sacharydy są jedną z podstawowych grup związków organicznych.
Węglowodany możesz podzielić ze względu na budowę ich cząsteczek. Uzyskasz wtedy : MONOSACHARYDY, DISACHARYDY, POLISACHARYDY. Spójrz na poniższą tabelkę przedstawiającą lepiej każdą z tych grup.
PODZIAŁ WĘGLOWODANÓW
MONOSACHARYDY
Na początku przypatrzmy się tym najprostrzym w bodowie węglowodanom. Są nimi monosacharydy, czyli inaczej cukry proste. Są wielokrotnością CH2O, a także podstawowymi cząsteczkami tworzącymi bardziej złożone sacharydy. Są podstawowymi substancjami odżywczymi.
Spójrz na tabelkę poniżej, aby zapoznać się z najbardziej znanymi cukrami prostymi.
| MONOSACHARYDY | |
| C3 – TRIOZY (są to węglowodany zawierające trzy węgle) | PGAL (aldechyd trzyfosfoglicerynowy) |
| C4 – PENTOZY (te cukry mają 5 węgli w łańcuchu) | ryboza, deoksyryboza, RUDP |
| C5 – HEKSOZY (zawierają 6 węgli w łańcuchu) | galaktoza, fruktoza, glukoza |
Dobrze jest jednak znać nie tylko nazwę cukru, ale także najważniejsze fakty z nim związane. Dlatego poniżej krótko omówimy sobie każdy z wyżej wymienionych związków.
PGAL czyli aldechyd trzyfosfoglicerynowy.
Chociaż nazwa tego węglowodanu nie brzmi dość przystępnie, to jest on z całą pewnością warty uwagi. Jest on produktem oddychania komórkowego w naszym organiźmie. Występuje także jako produkt pośredni w fazie ciemnej fotosyntezy.
Nie występuje on jednak w stanie wolnym.
RYBOZA
Ten cukier każdy powinien już znać, lub chociaż trochę o nim słyszeć. Jest on bowiem składnikiem RNA czyli kwasu rybonukleinowego. O czym mogliście nie wiedzieć jest to, że wchodzi też w skład niektórych witamin czy nośników energii takich jak ATP.
DEOKSYRYBOZA
Deoksyryboza jest niesamowicie ważnym cukrem występującym w naszym ciele. Wchodzi ona w skład kwasu deoksyrybonukleinowego, czyli prościej mówiąc DNA.
Pytanie?
Znamy już dwa cukry: deoksyrybozę i rybozę. Czym jednak one się od siebie różnią i jak rozpoznać który węglowodan to który na rysunku?
Odpowiedź jest prosta. Deoksyryboza to po prostu ryboza pozbawiona jednego tlenu. Jeśli przyjrzysz się dokładnie obu rysunkom, z wiedzą właśnie ci przedstawioną, z łatwością zauważysz, że u deoksyrybozy nie pojawia się jeden tlen przy drugim węglu i zamiast OH jest jedynie H.
Dodatkowo warto wiedzieć, że ze względu na dodatkową obecność tlenu w rybozie względem deoksyrybozy, ten pierwszy związek jest wyższy energetycznie. To właśnie z tego powodu jest on wykorzystywany w procesach metabolicznych.
RUDP
Ten węglowodan jest też mało znany. Jest to akceptor CO2 w fotosyntezie.
GALAKTOZA
Głównie mówi się o niej przy omawianiu wyższych sacharydów, ponieważ wchodzi ona w skład niektórych z nich np.: laktozy.
FRUKTOZA
Fruktoza jest bardzo ciekawym cukrem. Jak sama nazwa wskazuje, występuje ona w owocach. Możnaby z tego więc wywnioskować, że jest to bardzo zdrowy cuker. Nie jest to jednak prawda! Fruktoza nie jest metabolizowana przez człowieka, więc gdy ją sporzywamy, część jest przekształcana w glukozę, a część osadza się w organiźmie w formie tłuszczu.
GLUKOZA
Każdy powinien znać glukozę. Jest to najbardziej znany i najczęściej występujący cukier prosty. Jej wzór chemiczny, czyli C6H12O6, znamy chociażby z fotosyntezy. U zwierząt natomiast bierdze udział w oddychaniu komórkowym. Uzyskujemy z niej energię w momencie rozerwania jej wiązań.
Glukoza i fruktoza są izomerami, czyli mają dokładnie takie wzory strukturalne.
